گفتگو با ۳ تهیه‌کننده سینمای ایران در رابطه با علت ساخته نشدن آثاری فاخر درباره امام‌رضا (ع) | فیلم‌سازی رضوی معطل بودجه
درحالی که مسئولان فرهنگی، بار‌ها وعده ساخت فیلم‌هایی با محوریت امام‌رضا (ع) را داده‌اند بعد از مجموعه ولایت عشق» که بار‌ها از قاب تلویزیون پیش‌روی مخاطبان قرار گرفته، دیگر هیچ اثر فاخر و ماندگاری تولید نشده است.
شکیبا افخمی‌راد | شهرآرانیوز؛ اگر آثار سینمایی و تلویزیونی ایران را در ۴۵ سال اخیر مرور کنیم، فقط یک سریال فاخر درباره امام‌رضا (ع) پیدا می‌کنیم؛ سریال «ولایت عشق» به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده که اولین‌بار در سال۱۳۷۹ روی آنتن شبکه یک رفت. بعد از این مجموعه ماندگار که بار‌ها از قاب تلویزیون پیش‌روی مخاطبان قرار گرفته، دیگر هیچ اثر فاخر و ماندگاری تولید نشده است. این درحالی است که مسئولان فرهنگی، به‌ویژه وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره‌های مختلف بار‌ها وعده ساخت فیلم‌هایی با محوریت امام‌رضا (ع) را داده‌اند.
حتی یکی از این مسئولان ادعا کرده بود سالی یک فیلم فاخر در این زمینه ساخته می‌شود؛ اتفاقی که تا به امروز محقق نشده است. درواقع اگر آثاری هم در حوزه رضوی در طی این سال‌ها تولید شده، بیشتر حول محور جایگاه حرم مطهر امام‌رضا (ع) به عنوان مکانی معنوی بوده است که از لحاظ بودجه‌ای و شیوه ساخت در رده آثار «الف» و فاخر سینمای ایران قرار نمی‌گیرند. ما در گزارش پیش‌رو به سراغ سه تهیه‌کننده سینمای ایران رفته‌ایم و با آن‌ها درباره ظرفیت ساخت آثاری فاخر با محوریت امام‌رضا (ع) و چرایی محقق نشدن این اتفاق تا به امروز صحبت کرده‌ایم که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید.
آستان‌قدس‌رضوی، متولی اصلی ساخت فیلم دینی
ابراهیم اصغری، سینماگر مشهدی، یکی از پرکارترین تهیه‌کنندگان در حوزه ساخت فیلم‌های دفاع‌مقدسی است. او تا‌به‌امروز تهیه‌کنندگی فیلم‌هایی، چون «مردی شبیه باران»، «مردی از جنس بلور»، «به کبودی یاس»، «شور شیرین»، «اشنوگل» و «تک‌تیرانداز» را برعهده داشته است. «شماره۱۰» نیز جدیدترین اثر سینمایی او محسوب می‌شود؛ فیلمی که سال گذشته در چهل‌ویکمین دوره جشنواره فیلم‌فجر برای اولین‌بار اکران شد و به‌تازگی روی پرده سینما‌های کشور رفته است. اصغری که از تهیه‌کنندگان مطرح سینمای ایران است درباره شاخص‌های لازم برای تولید آثار رضوی توضیح می‌دهد:
آستان‌قدس‌رضوی به عنوان متولی آستان امام‌رضا (ع) وظیفه دارد همان‌طورکه در حوزه‌های مختلف فرهنگی و تبلیغی اقداماتی انجام می‌دهد، به حوزه فیلم‌سازی و سینما هم ورود پیدا کند و ساخت فیلم‌هایی با موضوع ائمه‌اطهار (ع) و به‌ویژه امام‌رضا (ع) را کلید بزند. به نظر من می‌شود حداقل سالی یک فیلم با این موضوع و با سرمایه‌گذاری آستان‌قدس‌رضوی تهیه شود که متأسفانه تاامروز به دلایل مختلف، تلاشی برای تحقق آن نشده است؛ این درحالی است که هنرمندان در بخش‌های مختلف نویسندگی، کارگردانی، بازیگری و... بسیار علاقه‌مند هستند در چنین پروژه‌هایی حضور داشته باشند؛ یعنی ظرفیت هنری برای ساخت آثاری با محوریت امام‌رضا (ع) و حتی هر پروژه دیگری باتوجهبه توانمندی‌هایی سینمای ایران و تجربه‌های هنرمندان در رشته‌های مختلف وجود دارد.
فقط باید نهاد‌های متولی و مسئولان خواستار چنین پروژه‌هایی باشند و برای آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند. درواقع وقتی قرار است فیلمی با موضوع خاص در سینما تولید شود، باید متولیانش آن را مطالبه کنند. آستان‌قدس‌رضوی هم به‌عنوان یک مجموعه پر‌درآمد اولین نهادی است که وظیفه دارد به فرهنگ دینی کشور کمک کند.
این نهاد باید چهل سال کوتاهی خود را در این حوزه جبران کند و مبلغی به ساخت فیلم‌های دینی اختصاص دهد؛ مبلغی که قطعا نسبت به بودجه و درآمد این نهاد اندک خواهد بود. درواقع من فکر می‌کنم اگر آستان‌قدس‌رضوی بتواند باعث رونق سینمای ارزشی و دینی کشور شود، به دنبالش برخی نهاد‌های دیگر هم باتوجهبه علاقه‌ای که به این موضوعات دارند، در ساخت فیلم‌های دینی مشارکت خواهند کرد.
شاید یکی از دلایلی که این اتفاق تا امروز محقق نشده است، این باشد که مسئولان درکی از اهمیت ساخت فیلم و تأثیرگذاری که سینما می‌تواند در جامعه خودمان و جامعه جهانی داشته باشد، ندارند. همچنین شاید در بخش‌های تصمیم‌گیری هنری آستان‌قدس‌رضوی افراد متخصصی که با این موضوعات به‌طور‌کامل آشنا باشند، حضور ندارند؛ این موضوعی است که در این نهاد باید اصلاح شود. چون آستان‌قدس‌رضوی ظرفیت این را دارد که یک کمپانی فیلم‌سازی حرفه‌ای برای خود داشته باشد که نه‌تن‌ها فیلمی درباره امام‌رضا (ع) بسازد، بلکه متولی ساخت چند فیلم ارزشمند دینی در طول یک سال باشد.
همچنین به نظر من، تصمیم سرمایه‌گذار و متولی پروژه بسیار در انتخاب لوکیشنی که قرار است فیلم ساخته شود، تعیین‌کننده است؛ ازاین‌رو اگر آستان‌قدس‌رضوی متولی ساخت فیلم باشد، می‌تواند باتوجهبه ظرفیت‌های شهری و لوکیشنی که در مشهد وجود دارد، درخواست کند تا فیلم در این شهر تولید شود. دیگر امکاناتی را هم که برای ساخت فیلم فاخر لازم است می‌توان از تهران و نقاط دیگر کشور به مشهد آورد و نیرو‌های انسانی را هم برای مدتی در مشهد مستقر کرد.
نیاز به همتی همه‌جانبه
امیر سیدزاده، دیگر سینماگر مشهدی، به‌عنوان تهیه‌کننده در پروژه‌هایی، چون «مادر قلب اتمی»، «شماره۱۷ سهیلا»، «پاسیو»، «ناخواسته» و... حضور داشته است. او در فصل ششم سریال «پایتخت» به کارگردانی سیروس مقدم و تهیه‌کنندگی الهام غفوری، برای اولین‌بار فعالیت بازیگری را تجربه و نقش یک نماینده مجلس را بازی کرد. سیدزاده که باور دارد برای ساخت آثار فاخر نیاز به همتی همه‌جانبه داریم، نکاتی را درباره چگونگی محقق شدن این اتفاق مطرح می‌کند:
زمانی که مسئولان ما از ساخت فیلم فاخر صحبت می‌کنند، باید ابتدا ببینیم منظورشان از این نوع فیلم‌ها چه چیزی است. برای مثال ما به سریال‌هایی مانند «ولایت عشق» و «امام‌علی (ع)» که تأثیرگذاری‌شان در جامعه و بازنمایی تاریخ فرهنگ شیعی بسیار محکم، قاطع و روشن بوده است، می‌توانیم عنوان پروژه فاخر را اطلاق کنیم، ولی پروژه‌هایی هم بوده‌اند که فقط بودجه صرفشان شده است و گیرایی لازم را به‌عنوان اثر فاخر نداشته‌اند، مانند برخی آثار که در این سال‌ها درباره سرداران دوران جنگمان ساخته‌ایم. پس اگر درباره فیلم فاخر صحبت می‌کنیم، باید به گیرایی و تأثیرگذاری آن هم توجه کنیم.
دراین‌بین وجود حرم‌مطهر علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) در شهر مشهد به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه ارزشی و دینی ما، باید توجه مسئولان را به سمت‌وسوی ساخت آثار فاخر ببرد. ما در این حوزه برای صدسال آینده هم سوژه داریم و حتی می‌توانیم معجزه‌هایی را که در حرم امام‌رضا (ع) رخ می‌دهد به یک پروژه سینمایی و سریال تبدیل کنیم. البته این اتفاق نیاز به پژوهش و تحقیق دارد، اما اگر از لحاظ اعتقادی و علمی به‌طور دقیق به آن پرداخته شود، می‌توانیم آن شعار «هر‌سال یک پروژه سینمایی فاخر برای امام‌رضا (ع)» را محقق کنیم.
ما ظرفیت لازم برای انجام این کار را داریم، اما اگر قرار باشد با بهانه‌جویی، فرار از مسئولیت و پرداختن به موضوعاتی مانند نداشتن بودجه و کمبود امکانات فقط شعار دهیم و از کنار قضیه رد شویم، متأسفانه همین وضعیتی که الان دچارش هستیم ادامه خواهد داشت، به‌طوری‌که می‌بینیم در حدود پانزده سال اخیر به‌جز پروژه سلمان فارسی که در دست ساخت و پروژه حضرت‌موسی (ع) که در مرحله پیش‌تولید است هیچ کار مؤثری انجام نداده‌ایم؛ ازاین‌رو باید مسئولان بررسی‌ها لازم را انجام دهند و برای رفع این مشکل اقدام کنند.
به نظر من همه ما یعنی هنرمندان و مسئولان در این قضیه کوتاهی کرده‌ایم و البته متن خوبی هم برای تکرار پروژه‌هایی همچون امام‌علی (ع) و ولایت‌عشق نداشته‌ایم. باوجوداین با یک همت همه‌جانبه می‌توانیم تجربه‌های گذشته را تکرار و پروژه‌هایی فاخر تولید کنیم. فقط به چند آیتم نیاز داریم: بودجه مناسب، استفاده از فیلم‌نامه خوب و همچنین بهره‌گیری از عواملی که اعتقاد قلبی و عملی به این پروژه داشته باشند و برای ساختش همت کنند.
مشهد نیز با توجه به اینکه قطب معنوی و پایتخت فرهنگی جهان اسلام است و یکی از قطب‌های اقتصادی کشور محسوب می‌شود، می‌تواند از گزینه‌های اصلی مسئولان برای ساخت پروژه‌های فاخر باشد. درواقع اگر مشهد برای ساخت چنین پروژه‌هایی استعداد و پتانسیل نداشته باشد، کدام شهر می‌تواند داشته باشد؟! امام‌رضا (ع) در مشهد هستند، کارخانه‌های مهم در اینجا فعالیت می‌کنند و ظرفیت‌های لازم در این شهر وجود دارد؛ فقط باید همتی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، استانداری خراسان‌رضوی و همچنین هنرمندان صورت بگیرد و دست به دست هم دهند تا با تأمین بودجه و نوشتن متن مناسب برای ساخت آثار فاخر در مشهد اقدام کنند.
ظرفیت خوب مشهد برای ساخت آثار فاخر
غلامرضا موسوی با تهیه‌کنندگی آثاری، چون «خشک‌سالی و دروغ»، «من مادر هستم»، «پارک‌وی»، «گل‌یخ»، «قرمز»، «جنگ نفت‌کش‌ها» و «آفتاب‌نشین‌ها» شناخته می‌شود. او همچنین رئیس اتحادیه تهیه‌کنندگان ایران است و تهیه‌کنندگی سریال «تنهاترین سردار» به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده و با محوریت داستان زندگی امام‌حسن‌مجتبی (ع) نیز در کارنامه‌اش دیده می‌شود. موسوی درباره ساخت آثار فاخر با محوریت امام‌رضا (ع) یک شاخصه را مهم می‌داند و درباره آن بیان می‌کند:
ساخت فیلم فاخر درباره امام‌رضا (ع) هزینه‌های زیاد و سنگینی دارد؛ ازاین‌رو خود آستان‌قدس‌رضوی که در وظایفش انجام کار‌های فرهنگی هم دیده می‌شود باید پا پیش بگذارد و با تهیه‌کنندگان، کارگردانان و نویسندگان مختلفی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، همکاری کند.
درواقع به نظر من اگر ما ضعفی در زمینه ساخت فیلم‌های فاخر رضوی داریم، دلیلش کم‌کاری آستان‌قدس است؛ چون هیچ‌کدام از ارگان‌های دیگر مانند این نهاد برای ساخت آثار پر‌هزینه پول و بودجه ندارند. آستان‌قدس هم شاید در این سال‌ها چنین نیازی را احساس نکرده است و‌گرنه به‌عنوان متولی اصلی محقق شدن این اتفاق و باتوجهبه امکاناتی که در اختیار دارد باید برای آن اقدام می‌کرد. به گمان من مشکل بودجه با بودن آستان‌قدس‌رضوی حل می‌شود و در‌این‌صورت ما می‌توانیم حتی سالی یک فیلم فاخر تولید کنیم.
از طرف دیگر نیمی از سینمای ایران، مشهدی و بیشتر هنرمندانی که فیلم‌های خوب تولید می‌کنند خراسانی هستند؛ اتفاقی که نشان می‌دهد ظرفیت ساخت آثار رضوی در مشهد وجود دارد. فقط باید معضل بودجه رفع شود و البته خواستی هم از سوی مسئولان وجود داشته باشد. چون در برخی مواقع پول هست، ولی کسی پیگیر ساخت چنین آثاری نیست.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
اسدی
۲۳:۲۵ - ۱۴۰۲/۰۷/۲۸
پاسخ
ایکاش
فیلم ای فاخر از فردوسی و از حمله اعراب و
تسخیر ایران درست میکردید
فیلم ای فاخر از فردوسی و از حمله اعراب و
تسخیر ایران درست میکردید
